Spekülatörlerden SPK’ya af dilekçesi

8 / 8

---

A.B. ÜLKELERİNDE
Girmek istediğimiz AB ülkelerinde Maniplasyon suçu çok detaylı tanımlanmıştır. Fikir vermesi açısından 9 madde halinde özetliyorum:
1-Kendinden Kendine İşlem veya Çapraz İşlem (Wash Sale)
Menkul kıymetlerin mülkiyetinin gerçekten değişmediği işlemlerdir.
2-Eşleştirilmiş Emir (Improper Matched Order)
Önceden anlaşmış kişiler tarafından bir menkul kıymet için alım ve satım emirlerinin aynı anda, aynı fiyattan ve aynı miktarda verilmesidir.
3-Aktif Piyasa İzlenimi Yaratmak ( Painting the Tape)
Kamuya bilgi veren vasıtalarda yayınlanacak bir dizi işlem gerçekleştirerek bir mali aracın fiyatında hareket olduğu ya da piyasanın aktif olduğu izlenimini yaratmaktır.
4-Doldur-Boşalt ( Pumping and Dumping)
Sahip oldukları mali araçları satmadan önce, bunların sahibi kişi ve ya önceden anlaşmış kişilerce bir mali aracın fiyatının yapay olarak yüksek seviyelere çekilmesi amacıyla bir dizi işlem gerçekleştirmektir.
5-Yapay Talep Yaratmak ( Advancing the Bid )
Bir mali aracın fiyatını yapay olarak artırmak amacıyla bu mali araca talebi artırmak yada fiyat artışına piyasanın aktif olmasının neden olduğu izlenimini vermektir.
6-Hakim Olmak (Cornering)
Manipülatörün belirleyici önemli pozisyon aldığı türev aracın veya türev araca konu malın arz talebinin kontrolünü ele geçirerek söz konusu mali araçların fiyatını maniple etmektir.
7-Köşeye Sıkıştırmak (Abusive Squeezing)
Bir mali aracın arzı veya teslimi üzerinde önemli etkiye sahip olunduğunda, fiziki teslim isteme hakkını kullanarak karşı tarafı keyfi veya olağandışı fiyatlardan işlem yapmaya zorlamaktır.
8-Kapanış Yapmak (Marking the Close )
Piyasanın kapanmasından hemen önce alış veya satış yapmak suretiyle kapanış fiyatını değiştirerek, kapanış fiyatına bağlı olarak yapılan işlemlerin yanıltılmasına neden olacaktır.
9-Gelgel Yapmak (Scalping)
Bir mali aracı aldıktan sonra diğerlerine söz konusu aracı almalarını tavsiye ederek, bu alımlar nedeniyle yükselen fiyatlardan daha önce aldığı mali araçları satarak kar elde etmektir.
SONUÇ
15 yılı aşkın süreden beri İMKB Disiplin Komitesi Başkanlığını yürüttüğümden manipülasyon suçlarını içeren dosyalar sık sık karşıma gelmektedir. Sermaye piyasaları için manipülasyon' un çok ciddi bir suç olduğunu ve bunun önlenmesi gerektiğini biliyor ve savunuyorum. Ancak; yasal mevzuatımız ve denetim denetim açısından teknik donanımımız yeterli değildir. Sermaye Piyasası Kanununun bazı maddeleri Yüce Mecliste yeniden ele alınmalı, suçun açık, seçik net tarifi yapılmalı ve teknik denetimle ve anında emir iptaline olanak sağlanmalı. Böyle bir yasa maddesi çıktıktan sonra ; SPK-İMKB-TSPAKB'nin işbirliği ile hazırlanacak yazılım programları ile donanmış gözetim bölümlerinin bireysel insiyatifine fazla yer kalmaksızın, programın uyarıları ve tespitleri ile teknik ve yasal platformda hareket etme imkanı sağlanmalıdır. Bu suçun işlenmesini önemli ölçüde azaltacaktır. Bu yasal düzenleme çıkıncaya kadar manipülasyon suçunun oluşabilmesi için; kasıt, işlem için uyarılmış olma, arz ve talebin fiilen etkilenmiş olması, sermaye piyasası aracının mülkiyetinde değişiklik olup olmadığı, alıcı ve satıcının işbirliği, suçun şahsiliği ilkesi mutlaka dikkate alınmalı.
Yine Türk Ceza Kanununun 21. maddesine göre "suçun oluşması kasdın varlığına bağlıdır" Yeni TCK nın 5, maddesine göre de; bu kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır. Yani 2499 sayılı yasa hükümleri içinde bu madde geçerlidir. Kanunun bu maddeleri; bu haliyle Anayasaya , çağdaş hukuka, AB standartlarına hatta yeni ceza yasasına açıkça aykırıdırlar. Bu nedenle yeniden düzenlenmeleri gerekmektedir. Önerdiğimiz değişiklikle 47/A-2 ve 46/i aşağıda yazılı şekilde düzenlenebilir.
47/A-2: "Borsa yetkililerinin uyarısına rağmen; yapay olarak sermaye piyasası araçlarının, arz ve talebini BİLEREK etkilemek, aktif piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak, fiyatlarını aynı seviyede tutmak, arttırmak veya azaltmak amacıyla SONUÇTA MÜLKİYET EL DEĞİŞTİRMEDEN alım ve satım YAPARAK YATIRIMCILARI ALDATAN gerçek kişilerle, tüzel kişilerin yetkileri ve bunlarla birlikte BİLEREK hareket edenler.
46/i: Kanunun 47 madde (A) bendi hükmünde sayılan fiillere doğrudan yada dolaylı olarak iştirak ettikleri KESİNLEŞMİŞ YARGI KARARLARI İLE tespit edilen gerçek veya tüzel kişilerin, borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda geçici veya sürekli olarak işlem yapmalarının önlenmesini teminen gerekli tedbirleri almaya.
YAPILMASI GEREKEN :
1-Manipülasyon, bütün gelişmiş ülkelerde ABD ve AB de de suçtur. Türkiye de de 2499 sayılı yasanın 47/2 A maddesine göre suçtur.
2-ABD de manipülasyon suçu üç sahifede, Türkiye de ise tam dört satırla anlatılmış. Ceza da yorum yoktur. Bu nedenle SPK nun da; manipülasyon suçunun maddi ve manevi unsurları net açıklanmalı ve bilirkişilere iş bırakılmamalı.
3-Önemli olan suç işlenmeden önlenmesidir. Bunun içinde Borsa ve SPK iş birliği ile ; emirler anında sorgulanmalı ve gerekiyorsa hemen iptal edilmesi gerekir. ABD ve AB de böyledir. İMKB Genel Yönetmeliğinde bu yetki var. Ancak tazminat sorumluluğunu önlemek gerekir.
4-Halka açılan şirketlerin sermayeleri için oranlar yükseltilmeli ayrıca halka arz oranı en az % 25 e yükseltilmeli.
5-Aracı kuruluşların asgari komisyon oranları olmalı.
6-Suçluları, hukukun üstünlüğü ilkesi içinde yargılanmalı ve piyasaları, aracı kuruluş ve çalışanlarını, yatırımcılarını tedirgin etmemek gerekir.
7-İMKB, SPK ve Aracı Kuruluşlar Birliği, zaten bu suçların ve suçluların peşinde gereken işlemleri yapıyorlar. Ortalığı fazla germemek ve adaletin sükunetle tecellisini sağlamak gerekir. Anayasanın Md. 38 ve Md. 167 göz önünde bulundurulması gerekir.
Av. Bedii Ensari - 11.07.2006