Rusya krizi BİST’teki şirketleri nasıl etkiler?

4 / 5

---

RUSYA İLE İLİŞKİLERİN BOZULMASI DA RUSYA İLE BATI’NIN GÜÇ YARIŞTIRMASI DA TÜRKİYE’NİN ZARARINADIR
ENVER ERKAN – ALB FOREX ARAŞTIRMA UZMANI 

Rusya ile olan gerginliğin Türk şirketlerine olan etkisinin boyutu iki kanal üzerinden değerlendirilmelidir. Birincisi; Rusya’da direkt olarak faaliyet gösteren Türk şirketleridir. İkincisi ise Rusya ve Türkiye arasındaki ticari ilişkiler üzerinden etkilenmesi muhtemel olan ihracatçıdır.
Son dönemde Rusya’nın Suriye’de IŞİD hedeflerini vurmak üzere kararlılıkla gerçekleştirdiği operasyonlarda, Rus savaş uçaklarının Türk hava sahası ihlallerinde bulunmaları diplomatik anlamda Türkiye ve Rusya’yı karşı karşıya getirmiştir. Burada işin bir başka boyutu da Türkiye’nin NATO üyesi olmasından mütevellit, Rusya ile Batı dünyasının da yeniden karşı karşıya gelmesidir. Bu güç savaşının ekonomik sonuçları olması ihtimali de vardır, nitekim geçen yıl Ukrayna’da bu güç savaşı gerçekleştiğinde petrol fiyatları 115 dolardan 45 dolara gerilemiş ve Rusya ekonomisine de daraltıcı bir etkide bulunmuştu. Dolayısıyla Türkiye ile olan gerginliği çok farklı açılardan ele almak da gerekebilir.
 Rusya’da faaliyet gösteren şirketler yoğunlukla Türk inşaat şirketleridir. Borsadaki en önemli inşaat şirketlerinden biri olan Enka İnşaat’ın Rusya’da birçok projesi ve faaliyet alanı bulunmaktadır. Şirketin Rusya’da AVM yenileme, ofis binası ve otopark gibi projeleri bulunmakla beraber Rusya’da gösterdiği faaliyetlerde jeopolitik risk kaynaklı olumsuz bir durum şu an için gözlenmemektedir. Rubledeki değer kaybı ve Rusya’daki olumsuz ekonomik görünüme rağmen gayrimenkul sektörü karlarının negatif etkilenmemiş olması da şirket adına olumludur.
Rusya ile Türkiye’nin enerji sektöründe de ciddi ilişkileri ve işbirliği var. Enerji santralleri, Türk akımı projesi, Rusya’dan Türkiye’ye ihraç edilen doğalgaz gibi faktörler iki ülke arasında çift taraflı bir ilişki ortaya koymakla beraber, bu enerji projelerinin Türkiye’de olması, daha bağımlı tarafın Türkiye olmasına neden olmaktadır. Özellikle iki ülke arasındaki ilişkilerde bozulma olur ve bu işin enerji kısmına yansırsa, enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketler operasyonel anlamda bundan zarar görebilirler. Yine de bu risk şu an için düşük görünmektedir.
Tabii Rusya’nın içinde olduğu bir stratejik olay da petrol fiyatlarının seyrinden bahsetmemek olmaz. Petrol fiyatlarının düşük kalması hali hazırda Rusya ekonomisinde küçülmeye neden olmaktadır. Rubledeki değer kaybı ve Rusya’nın alım gücünün yavaşlaması da Rusya ile operasyonel açıdan ilişkileri olan veya ihracat yapan Türk şirketlerinin zararına olmaktadır. Bunun etkilerini özellikle kuru gıda sektöründe görmemiz mümkün olur, ki Rusya Batı’dan gıda ithalatını durdurduğunda ağırlığı Türkiye’ye ve diğer pazarlara vermişti. İlişkilerin zarar görmesi bu noktadan da gıda sektörünü etkileyebilir. Bunun haricinde zayıflayan bir Rusya ekonomisi yoğun bir şekilde Rusya ile operasyonel işbirliği olan cam/ambalaj sektörü, otomotiv sektörü ve turizm sektörü üzerinde de negatif etkiye sahip olacaktır.
 
Rusya ile olan gerginlik sadece Türkiye ile direkt ilişkiler üzerinden değerlendirilmemelidir. Rusya ve Türkiye ilişkilerinin bu denli bozulması ihtimali zayıftır, ancak olayın içinde süper güçler olduğu için farklı bir boyuttan ele almak gereklidir. Bence Türkiye için asıl risk, ana ihracat partnerlerinden birisi olan Rusya’ya stratejik silahlar da kullanılarak yapılabilecek bir ekonomik köşeye sıkıştırma operasyonudur. Rusya ile ilişkilerin bozulması da, Rusya ile Batı’nın güç yarıştırması da Türkiye’nin zararınadır. Türkiye’nin düşük petrol fiyatlarından faydalanamamasının nedeni de bu güç savaşının ekonomik boyutlarıydı. Yani bir kez daha filler tepişirken çimenler ezilebilir.