Manipülatörler için yeni dönem başlıyor

6 / 6

---

Sermaye Piyasası Kanunu'na göre, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ve İstanbul Altın Borsası'nın yerine ''Borsa İstanbul Anonim Şirketi'' kurulacak.
     Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren Kanuna göre, bir işlemin suç teşkil ettiğine dair herhangi bir bilgi veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halinde, yatırım kuruluşları ile sermaye piyasası kurumları bu durumu bildirmekle yükümlü olacak.
     Kanunla, idari para cezalarının uygulanmasına ilişkin karşılaşılan sorunların aşılmasını sağlayacak yasal altyapı oluşturuldu.
     Buna göre, yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara, SPK'ca alınan kararlara aykırı hareket eden kişilere SPK tarafından 20 bin TL'den 250 bin TL'ye kadar idari para cezası verilecek. Bu hükme aykırı hareket eden kişinin, tüzel kişiliğin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenmesi halinde, ayrıca tüzel kişi hakkında da para cezası uygulanacak.
     Halka açık ortaklıklar ve kolektif yatırım kuruluşları ile bunların iştirak ve bağlı ortaklıklarının, karlarını, mal varlıklarını korumak veya artırmak için yapmaları beklenen faaliyetleri yapmayarak, ilişkili oldukları gerçek veya tüzel kişilerin karlarının ya da mal varlıklarının artmasının sağlaması halinde, ilgili tüzel kişi hakkında 20 bin-250 bin TL idari para cezası uygulanacak.
     Kanunla, ''Piyasa Bozucu Eylemler'' kavramı ilk defa mevzuatta yasal bir çerçeveye kavuşuyor. Piyasa bozucu eylemleri gerçekleştiren kişilere 20 bin TL'den 500 bin TL'ye kadar para cezası verilecek.
          -Para cezalarının yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilecek-
          Tahsil edilen para cezalarının yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilecek, yüzde 50'si gelir kaydedilmek üzere Yatırımcıları Tazmin Merkezi'ne (YTM) aktarılacak.
     Kanunla, içsel bilgilere kamuya duyurulmadan önce sahip olan kişilerin, bilgiye diğer yatırımcılardan daha önce sahip olma ve bulundukları konumun verdiği avantajla haksız menfaat elde etmelerinin önlenmesi ve caydırıcılığın temini amacıyla, ''bilgi suistimali fiili'', cezai müeyyideye bağlandı.
     Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan, rapor hazırlayan ya da bunları yayanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Ancak kişi pişmanlık göstererek, 500 bin TL'den az olmamak üzere, elde ettiği veya elde edilmesine sebep olduğu menfaatin 2 katı miktarı Hazine'ye, soruşturma başlamadan önce öderse hakkında cezaya hükmolunmayacak.
     Sermaye piyasasında izinsiz olarak faaliyette bulunanlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
     Kanunla, TCK'da güveni kötüye kullanma suçu olarak müeyyide altına alınan fiiller, sermaye piyasasının özelliklerine uygun ve daha geniş kapsamlı bir biçimde tanımlanarak cezai müeyyideye bağlandı. Güveni kötüye kullanma suçunu işleyen kişinin, etkin pişmanlık göstererek mevcut ödemenin yanı sıra bunun 2 katı parayı Hazine'ye, soruşturma başlamadan önce ödemesi halinde ceza verilmeyecek.
    
     -SPK'nın merkezi İstanbul'da olacak-
          Kanuna göre, verilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere idari ve mali özerkliğe sahip Sermaye Piyasası Kurulu kurulacak. Kurulun merkezi İstanbul'da olacak. Kurul, kendisine verilen görev ve yetkileri bağımsız olarak yerine getirecek ve kullanacak. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi emir ve talimat veremeyecek.
     Kurulun para, evrak ve her türlü malları devlet malı hükmünde olacak, haczedilemeyecek ve rehin edilemeyecek.
     Kurul üyeleri, yüksek öğrenim sonrası mali piyasalar, ekonomi, maliye, işletme, sermaye piyasaları, bankacılık veya finans alanında veya bu alanlarla ilgili hukuk dallarında en az 10 yıl deneyim sahibi kişiler arasından Bakanlar Kurulu'nca atanacak. Bakanlar Kurulu, üyelerden birini başkan olarak görevlendirecek.
     Kurul başkan ve üyeleri, görevlerini tam bir dikkat, dürüstlük ve tarafsızlıkla yürüteceklerine, kanun hükümlerine aykırı hareket etmeyeceklerine ve ettirmeyeceklerine dair Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda yemin edecek.
     Kurul başkan ve üyelerinin görev süresi 5 yıl olacak. Süreleri biten başkan ve üyeler bir defalığına tekrar atanabilecek. Kurul başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemeyecek. Kurul başkan ve üyeleri göreve başladıkları tarihten itibaren, piyasa araçlarını, 30 gün içinde satmak suretiyle elden çıkarmak zorunda olacak. Kurul başkan ve üyeleri, görevden ayrılmalarını izleyen 2 yıl içinde yatırım kuruluşlarında görev alamayacak.
          -Borsa İstanbul A.Ş kurulacak-
          Kanuna göre, Borsa İstanbul Anonim Şirketi unvanıyla bir anonim şirket kurulacak.
     Borsa İstanbul, sermaye miktarı, payları, payların devir esasları, paylara tanınacak imtiyazlar, tasfiye, devir, birleşme, fesih, halk arz sınırlamaları, organları, komiteleri, hesapları ve karlarının dağıtımı ile teşkilatına ilişkin esasların yer aldığı sözleşme, SPK tarafından hazırlanacak ve ilgili bakanın onayına sunulacak. Şirket, bakan onayının ardından kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde doğrudan tescil ve ilan edilecek.
     İMKB ve İstanbul Altın Borsası'nın tüzel kişilikleri, Borsa İstanbul A.Ş'nin esas sözleşmesinin tesciliyle son bulacak.
          -İlk 15 yıl bedelsiz-
          Şirketin esas sözleşmesinin tescil edilmesiyle İMKB ve İstanbul Altın Borsası'nın bütün varlık ve borçları, alacakları, hakları ve yükümlülükleri, her türlü kayıtları Borsa İstanbul'a devrolunacak.
     Mülkiyeti İMKB'ye ait Çankaya Karakusunlar'da bulunan taşınmaz mal ve üzerindeki muhdesatı kurula devredilecek. Mülkiyeti İMKB'ye ait İstinye'deki taşınmazlar, bedelsiz olarak Hazine adına resen tescil edilerek, Milli Eğitim Bakanlığı'na tahsis edilecek. Bu taşınmazların, kullanım amacı için Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü alınacak.
     İMKB'nin Sarıyer Mirgün'deki taşınmazları, bedelsiz olarak Hazine adına tescil edilecek. Üzerindeki taşınmazlar, üzerindeki yapılarla ilk 15 yıl bedelsiz olarak, 29 yıllığına Borsa İstanbul AŞ'nin kullanımına bırakılacak.
     Borsa İstanbul'un yüzde 49 hissesi Hazine, yüzde 51 hissesi kendi adına kaydedilecek. Şirketin sermayesinin yüzde 4'ü İMKB'nin mevcut üyelerine, binde 3'ü İstanbul Altın Borsası üyelerine eşit ve bedelsiz olarak, yüzde 1'i ise Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'ne bedelsiz devredilecek.
     Borsa İstanbul'un esas sözleşmesinin tescil edildiği tarihten itibaren 1 ay içinde Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş'nin (VOB) mevcut ortaklarının talepleri halinde bu şirkette sahip oldukları paylar karşılığında pay oranının 0,05 ile çarpılması yoluyla bulunacak oranda Borsa İstanbul payları verilecek.
     Borsa İstanbul'a ait payların bir kısmı, gerektiğinde stratejik ortaklıklar kurulması karşılığında ilgili taraflara veya teknoloji, teknik bilgi ve yetkinlik aktarılması karşılığında diğer borsalara ve piyasa ya da sistem işleticilerine devredilebilecek. 3 yıl içinde Borsa İstanbul'un elinde pay kalması halinde, paylar bedelsiz olarak Hazine'ye intikal edecek.
          -Kamu payının halka arzı ya da satışı-
          Borsa İstanbul'un kamuya ait paylarının kanun çerçevesinde halka arzı veya satışı Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek esaslar çerçevesinde gerçekleştirilecek.
     Borsa İstanbul yönetim kurulu başkanı ve üyeleri seçilinceye kadar İMKB'nin mevcut başkanı, Borsa İstanbul'un yönetim kurulu başkanı olarak, İMKB'nin yönetim kurulu üyeleri de Borsa İstanbul'un yönetim kurulu üyeleri olarak görev yapacak.
     İstanbul Altın Borsası başkanı ve yönetim kurulu üyelerinin görevleri ise Borsa İstanbul'un sözleşmesinin tescil edildiği tarih itibariyle son bulacak.
     Borsa İstanbul ve iştiraklerinin her türlü hesap ve işleminin denetimi, şirketteki kamu payı yüzde 50'nin altına düşünceye kadar Hazine Müsteşarlığı'nın seçeceği bağımsız denetim kuruluşunca yapılacak.
     Borsa İstanbul ile bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, kamu iktisadi teşebbüsleri dahil sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya özel kanunla kurulan kamu kurum, kuruluş ve ortaklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara tabi olmayacak.
          -SPK Başkan ve üyelerinin görevleri sona erdi-
          SPK ile BDDK'nın, kendi mevzuatları uyarınca yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları hakkında idari para cezası uygulama yetkisi saklı olacak.
     SPK Başkan ve üyelerinin görevleri, kanun gerektirdiği yeni üye yapısının oluşturulabilmesi amacıyla kanunun yayımı tarihinde sona erecek.
     Başkan ve üyeler, kalan görev sürelerinin sonuna kadar görev yapmak üzere, kurul başkanlık müşaviri kadrolarına atanacak ve başkan tarafından belirlenen istişare görevleri yürütecek.
     Kurum başkanlık müşaviri kadroları, herhangi bir sebeple boşalması ve bu kadrolara atanan başkan ve üyelerin görev sürelerinin sona ermesi halinde hiç bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.
     Bu kadroya atananlara, mali ve sosyal haklar kapsamında yapılmakta olan ödemelere, görev süreleri sonuna kadar devam edilecek.