Borsada iki sıfır atılırsa ne olur

4 / 13

---

UCUZLAMA ALGISI LİKİDİTE VE DERİNLİĞİN ARTMASINI DA BERABERİNDE GETİRİR

Endeksten 0 atılırsa ne değişecek?

Borsanın endeks olarak ifade ediliyor olmasından dolayı, endeks rakamından “0” atılması teorik açıdan çok bir anlam ifade etmemekte olup yalnızca psikolojik açıdan etkisi olabilmektedir. Bundan dolayı bu konuya dair pek akademik çalışma bulunmamaktadır. Endeksten sıfır atılması ihtiyacı sadeleşmeye yönelik teknik bir ayarlama olarak değerlendirilebilir.

Endeksten 0 atılması, hisse senetlerinde gözlenen bedelsiz sermaye artırımına benzetilebilir. Teorik olarak anlamlı bir değişim olmasa da, fiyat seviyesinin daha düşük rakamlarla ifade ediliyor olması psikolojik açıdan “ucuzladı” algısı yaratmaktadır.

Bu durumun daha net anlaşılabilmesi açısından rakamlar üzerinden bir örnekle açıklamaya çalışalım:

Yüzde değişim bazında endeksin 100.000’den 110.000’e çıkması ile 1.000’den 1.100’e çıkması arasında fark bulunmamaktadır. Her iki durumdaki artış da % 10 seviyesindedir. Ancak, algı açısından bakıldığında, zihnimiz, endeksin 1.000 puan seviyesinden 1.100 puan seviyesine (100 puanlık artış görülmesi) yükselmesinin, 100.000 seviyesinden 110.000 seviyesine yükselmesinden (10.000 puanlık artış) daha hızlı ve kolay gerçekleşeceğini düşünecektir.

Biraz daha farklı bir bakış açısıyla yaklaşmak gerekirse; herhangi bir hisse için toplam piyasa değeri eşit olsa dahi, 1 lot fiyatının 100 TL olması ile 1 TL olması arasında ucuzluk – pahalılık algısı açısından farklılık olacaktır. Bu durumun bedelsiz potansiyeli çok yüksek olan ve bundan dolayı fiyatı yüksek seyreden bir hissenin yatırımcı psikolojisi üzerinde yarattığı pahalılık algısı ile bu hissenin bedelsiz sermaye artırımına gitmesiyle bölünen fiyatın daha düşük seviyelere geldiğinde oluşturduğu ucuzlama algısından hemen hemen hiçbir farkı yoktur diyebiliriz. Bu ucuzlama algısı beraberinde talebin artmasını yani likidite ve derinliğin artmasını da beraberinde getirecektir.

-BİST 100 haricinde 6 haneli başka endeks var mı?

-Dünya genelindeki 95 ülkeye ait ana endekslere bakıldığında, son durum itibariyle 3 endeksin 6 haneli seviyelerde olduğu görülüyor:

• Jamaika JSE Market: 267,126

• Venezuela: 273334

• Türkiye BİST-100: 109743

Ana endeksler genel olarak 4 veya 5 haneli seviyelerde bulunmakta. 5 haneli endekslere bakıldığında ise en yüksek rakamların 70 binli seviyelerde olan Brezilya Bovespa ile 60 binli rakamlarda olan Polonya Wig olduğu görülüyor. Tarihsel olarak bakıldığında yüksek endeks rakamlarına sahip olan ülkelerin ağırlıklı olarak yüksek enflasyona sahip ülkelerde olduğu görülmekte. Bu durum temel olarak yüksek enflasyonun görüldüğü ülkelerde satış ve kâr rakamlarının nominal bazda yüksek seyretmesinin sonucu olarak değerlemeler üzerinde yaptığı şişirici etkiden kaynaklandığını söyleyebiliriz.