Aracı kurumlara borsadan kaçışı sorduk

2 / 6

---

YAPTIRIM GÜCÜ YÜKSEK ADIMLAR ATILMALI

BELGİN MAVİŞ - A1 CAPİTAL ARAŞTIRMA DİREKTÖRÜ

Son günlerde borsada işlem kotundan çıkma kararı alan şirketler ve bu şirketlere ait hisseleri ellerinde bulunduran yatırımcının kafasında bir yığın soru işareti oluştu hiç kuşkusuz... Bir yandan halka arz seferberliği ve sonrasında durulan sular yeni yatırımcının borsaya sıcak bakmamaya devam etmesi yatırımcının yeterli bilgi ve donanıma sahip olmaması, duyumlar ve tüyolarla hareket eden küçük yatırımcının uğradığı zararlar vs.

Bu cevaplar çoğaltılabilir. Ancak bu durum yatırımcı ayağında yaşanan süreçlerdir. Peki halka açık olan hatta yıllarca borsa kotunda aktif ve önemli konumda olan Poaş,  Tuddf, Mutlu Akü, Eczacıbaşı Yapı ve diğerleri gibi hisseler ve bu hisselerin ana ortakları borsa kotundan niye çıkmak ister. Ve niye yeniden halka kapalı konuma gelme arzu taşır?!

Olasılıklara baktığımda ihraççı açısından;

1-Bir hevesle geldiği borsada aradığını bulamaması!..

2-Arge konusuna  yeterince hem bütçe hem de personel ayırmaması!..

3-İnovasyona yönelik adımlar atamaması ya da attığı adımların doğru hedefleri bulamaması!..

4-Aile yapısı ağırlıklı şirket görünümünden kurumsal ağırlıklı şirket görünümüne geçmekte zorlanması!..

5-Artan kredibilitesi ve prestijine rağmen bunu doğru alanlara kanalize edememesi!..

6-Sermaye artırımı ve temettü ödeme konusunda sağlıklı bir disiplin oluşturamaması yada bu konuyu ağırdan alması!..

7-Yabancı ortak ve yeni pazarlar konusunda şansızlıklar yaşaması!..

8-Ortaklar arasında zaman içinde yaşanan olumsuzlukların hisse performansını ve dolayısıyla şirketi borsada olumsuz etkilemesi!..

9-Kotta kalma ve benzer komisyon giderleri ödemekte zorlanması!..

10-Hisse tahtasında gerek spekülasyon  gerekse manipülasyon olasılıklarıyla karşılaşması yıpranması!..

11-Yabancı ortaklar ile yaşanan sorunlu süreçler!..

Bunlar aklıma gelen isteksizliği ve moralsizliği artıran ve kottan çıkma kararı aldırabilecek olasılıklar. Her şirket için bu durum farklı olacaktır…

YATIRIMCININ BEKLENTİLERİNE ZAMANINDA YANIT VERİLMEDİ

Borsa İstanbul’un geneline baktığımızda sermaye artırımı ve temettü ödeme konusunda şirketlerin oldukça isteksiz davrandıkları, aylar ve yıllarca yatırımcının bu konudaki beklentilerine zamanında cevap vermediklerini görüyoruz. Bu durum hisselerin zaman içinde hareketsizleşmesine ve deyim yerindeyse sığlaşmasına başlıca neden bana göre…

Nasıl ekonomilerde büyüme değil de sürdürülebilir büyüme aslolan ise  borsadaki şirketlerde de temettü ve sermaye artırımlarını her yıl düzenli şekilde yapmak aynı önemde olmalıdır..

Bir örnek düşünelim….

Bir hisse 5 TL’den halka arz olsun…Uzun yıllar borsada işlem görsün, Borsada kaldığı süreç içinde karlılığını ciddi olarak artırsın ancak kar dağıtımı konusunda isteksiz kalsın ve sonrasında da yine karını dağıtmadan ya da dağıttığı karlar yatırımcısını tatmin etmeden ve halka arz fiyatının oldukça altında örneğin 2 TL’den çağrı fiyatı açıklayarak borsa kotundan çıkma kararı alsın!

Karını paylaşmadığı gibi zaman içerisinde karını borsa fiyatına da çok fazla yansıtmayarak bu sürece gelsin… Hiç kuşkusuz bu yatırımcı acısından oldukça sıkıntılı ve üzücü bir süreç…

Elbette SPK’nın bu konuya yönelik tebliği ve uygulaması var. Özellikle yatırımcıyı koruma anlamında.

Örneğin 2014 tarihli yeni düzenlemeyle:

1-Son bir ay içinde hisse fiyatlarında yapay fiyat oluşumu…

2-Mali tablolarda fiyat oluşumunu etkileyecek bir hata/noksan olup olmadığı…

3-Kamuoyuna açıklanmayan bir bilgi olup olmadığı…

4-Sektör ve endeks ortalamalarına göre hisse fiyatında izah edilemeyen bir durumun olup olmadığı…

5-Azınlık pay sahiplerinin de menfaatlerini koruyucu bir yaklaşımla inceleme yapmaya devam edecek…

Bu prosedür normal koşullarda da yapılan rutin bir süreç olmaktadır...Olmalıdır da…

Ancak söz konusu kottan çıkma isteğiyse ve ciddi bir oran da küçük yatırımcının elindeyse ne olacak??!

Öncelikle…

Halka açık olan şirketin borsa kotundan çıkma ve çağrı fiyatını belirleme konusunda daha yaptırım gücü yüksek adımlar atılmalıdır..

Bunlardan aklıma gelen önemli noktalar...

Yatırımcıyı koruma adına:

1-Karlılık rasyosuna bağlı olarak yatırımcıyı memnun eden kar dağıtıp dağıtmadığı…

2-Sermaye artırımı, özellikle sermaye yapısını güçlendirme adına yapmış olduğu bedelli artırımlar varsa, bunların zamanında doğru fiyatlama ve yatırımcıyı mağdur etmeden yapılıp yapılmadığı…

3-Uzun yıllar sermaye artırımı yapması beklenen ve ne yazık ki bunu gerçekleştirmeyen ancak bu beklentiyle borsada bir aşağı bir yukarı sert fiyat hareketleriyle yatırımcının mağdur edilip edilmediği…

4-Manipülatif fiyat hareketlerinin yıllar itibarıyla hissede tüm sıkı kontrollere rağmen yaşanıp yaşanmadığı, bir ihraççının bu konuya ilişkin kamuoyunu şeffaf ve zamanında aydınlatıp aydınlatmadığı…

5-Gerek yüksek vergi cezaları … Grevler.. Satın alma veya satılma süreçlerinde yaşananlar… Gerekse rutin denetimler esnasında hissenin işlem sırasının kapatılıp kapatılmadığı, eğer kapatılmadıysa bu süreçte yatırımcıların zarara uğrayıp uğramadığı…

Burada bahsetmeye çalıştığım yatırımcıların gelen haber yoğunluğunda panikleme durumu ile karşılaşıp karşılaşmadığı…

6-Hissenin halka arzından borsa kotundan çıkma kararı aldığı sürece kadar, gerek ortaklar, gerekse yatırımcı diliyle spekülatörler tarafından yapılan alım ve satımların agresif fiyat hareketlerine maruz kalıp kalmadığı gibi unsurların yaşanıp yaşanmadığı…

7- Son olarak aklıma gelen borsada kota giriş kadar, borsa kotundan çıkınca çok kolay olmaması… Gerek çağrı fiyatı belirleme, gerekse yapılmamış sermaye artırımı ve temettü gibi kazançların hisse kottan çıkmadan çağrı fiyatına eklenerek yatırımcıyı da ihraççıyı da aynı oranda kazanç sağlayacak kriterler olmalıdır.

Çağrı fiyatı belirlemede tıpkı vergi uygulamalarında olduğu gibi belli bir fiyat aralığı ya da sektörel ortalamalar dikkate alınarak fiyat belirleme yöntemi geliştirilebilir…

Ve çağrı fiyatı hesaplanırken ilk halka arz fiyatı da dikkate alınarak ve yıllar itibariyle ödediği karlar yaptığı sermaye artırımları ya da ödemediği karlar ve yapmadığı sermaye artırımları yıllık enflasyon oranı da dikkate alınarak fiyat oluşturulmalıdır. Paranın zaman değeri de bu fiyata eklenerek elbette…

HALKA YENİ ARZ OLMUŞ BİR HİSSEDE AÇIĞA SATIŞ DOĞRU MU?

Sonuç olarak borsa kotundan çıkmak isteği ihraççının sadece kendi kararı değildir. Halka açılmış ortaklar edinmiş ve daha kurumsal çerçeve dönüşmüştür. Borsada işlem görüyor olmak şirketler için bir prestij ve maliyetsiz bir finansman kaynağıdır sonuçta…

Tüm bu adımlar atıldığı takdirde zaman içinde şirketler borsa kotundan çıkmak yerine hem kendileri hem de ortakları için yeni iş alanları yaratabilme ve bunu geniş kitlelerle paylaşabilme fırsatı yakalamış olacaktır.

Aksi durumda geri çekilme zaten borsaya bir yatırım aracı değil bir oyun olarak gören yatırımcıları daha da küstürecek ve 1.000.000 olan yatırımcı sayısı 1,000,001 olamayacaktır ne yazık ki..

Bir önemli konu daha var ki spekülatörler ile manipülatörlerin birbirine karıştırılmasıdır. Dünyaca ünlü spekülatörleri hepimiz biliyoruz; onlar piyasaya yön veren, var olan haberleri biraz süsleyerek biraz da diğer yatırımcıları da buna çekerek para kazanan, kazandıran, önemli fonları ve portföyleri yönetenlerdir. Manipülasyon ve buna yönelik hareket edenler ise olmayan bir bilgiyi ya da var olanı tamamen çarpıtarak ortaya atan ve kitleleri peşlerinde koştururken tabir yerindeyse can yaka yaka para kazananlardır. Özellikle bizim piyasamızda bu iki ayrımın net yapılması ve hisselerin tahtalarının bu tarz gelişmelere karşı sıkı korunması en önemli adım olmalıdır bana göre…

Son dönemde halka arzlarda yaşanılan bir diğer olumsuzluk ise daha ilk işlem gününde hisselerde yapılan açığa satış işlemdir. Halka arz fiyatı 3,98 olan bir hisse düşünelim ve borsada satış yöntemiyle en çok bir yatırımcıya 19.600 lot gelsin ve hisse işleme başlasın. İlk beş dakikada açığa satışlarla hissede dip fiyata insin?! Açığa satış resmidir, yapılabilir, buna sözüm yok. Ama daha halka yeni arz olmuş hissede bana göre olmamalıdır. Ve kaçtan almıştır ki o satan y ada nereden bulmuştur o kadar hisseyi?

İşte bunlar araştırılmalıdır o anda hissede işlem yapanlar hem de sıcağı sıcağına ki yatırımcı mağdur olmasın,  gerek ihraççı gerekse aracı kurum yıpranmasın…

Bir şarkı geliyor aklıma uyar mı bilmem ama!

Olmalı mı olmamalı mı, yoksa hiç karışmamalı mı, ama ben hisse alamazsam ben olamam kiii...